les dramatische vorming - pantomime © Walter Roozendaal - www.muzemuzette.com - klik hier voor meer informatie

Inleiding

Pantomime is een populair onderdeel van dramatische vorming. In ieder geval hoor ik vaak, wanneer ik een spelopdracht geef, de eeuwige vraag: "Mogen we er bij praten?"
Je hebt dus toneelspelen met praten, en toneelspelen zonder praten? Is pantomime dus 'toneelspelen zonder praten'?
Maar pantomime is meer! Wanneer je het praten weglaat moet je dat compenseren.
Pantomime is een dramatische kunst, waarbij de inhoud vertolkt wordt door de taal van het lichaam. En die moeten we ontwikkelen. Pantomime kent een heel eigen bewegingstaal, met eigen spelregels die de zeggingskracht bepalen.

Moeilijk?

In de klas blijkt regelmatig dat pantomime niet altijd vanzelf lukt. Kinderen kijken ook zo scherp naar elkaar: "Daarnet was die deur meer opzij en ging-ie de andere kant op open!" Soms zucht een hele klas bij de derde poging van een medeleerling om een beroep uit te beelden, omdat ze uit dat goedbedoelde armgezwaai en gefrons geen wijs kunnen.

Maar wel mooi!

Tegelijkertijd is pantomime ook een waardevol en goed bruikbaar onderdeel van de dramatische vorming. Bijvoorbeeld:

• Pantomime maakt de spreektaal tijdelijk overbodig. Kinderen die daar moeite mee hebben vinden opeens een uitingsvorm. Pantomime kan een brug slaan tussen kinderen met verschillende moedertalen.
• In toneelspellessen wordt pantomime gebruikt om het bewegen en de lichamelijke expressie te verduidelijken en te vergroten.
• Pantomime kan je in kleine eenvoudige werkvormen doen. Even makkelijk ertussendoor, of als een mooie inleiding of verwerking bij een ander vak.
• In die werkvormen kunnen vaak meerdere kinderen hetzelfde tegelijkertijd uitbeelden. Verlegen kinderen kunnen zo gesteund worden.
• In pantomimelessen train je non-verbale communicatie: zowel het 'spreken' als het 'luisteren'.
• Het is noodzakelijk, dat je de handelingen of voorwerpen die je uitbeeldt ook goed kent. Pantomime is een manier om die kennis te tonen.
• Pantomime laat zich gemakkelijk koppelen aan liedjes of muziek.
• Pantomime ligt vaak dicht tegen slapstick aan.

Dat alles maakt pantomime voor kinderen heel speels en aantrekkelijk.

Mooi, en niet moeilijk

Het is zaak, om een goed midden te vinden tussen de technische eisen enerzijds en de kritische blik van kijkende kinderen anderzijds. M.a.w.:

• De kinderen hebben enkele eenvoudige spelregels nodig om pantomime zo helder en duidelijk mogelijk te spelen. Daar zijn wel grenzen aan, perfect uitbeelden kunnen we overlaten aan de professionals...
• De kinderen moeten leren elkaars spel positief te evalueren. Alleen maar negatieve kritiek ("ik snapte er niks van, zo doe je dat toch niet, zo idioot doet toch niemand…") remt spelplezier en spontaniteit. En die laatste twee zijn absolute voorwaarden voor een goede drama les.

Het vergt soms enige training om kinderen te leren elkaar te vertellen wat ze goed, mooi, leuk, treffend vonden aan elkaars spel.

Inhoud

In deze minigidszullen de volgende onderwerpen behandeld worden:

• Hoofdstuk 1: vijf eenvoudige basisregels, waarmee je kan onderscheiden waarom iets wel/niet duidelijk uitgebeeld is.
• Hoofdstuk 2: suggesties voor jongere kinderen (tot ca. 10 jaar).
• Hoofdstuk 3 en 4: suggesties voor oudere kinderen (vanaf ca. 10 jaar).

Verschillende oefeningen en werkvormen uit hoofdstuk 2 en 3 zijn geschikt voor alle leeftijden. Dus: ook voor volwassenen en jongeren.

Download hier de minigids